Tên Tam thất có nhiều cách giải thích như sau:
Trong sách “Bản thảo cương mục” có ghi chép: Vì cây có 3 lá ở bên trái, 4 lá ở bên phải do đó có tên tam thất.
Một cách giải thích khác: Tam = 3 có ý nói từ lúc gieo hạt tới lúc ra hoa phải mất 3 năm. Thất = 7, ý nói từ lúc gieo hạt cây tới lúc thu hoạch phải mất 7 năm.
Có người lại nói: Vì lá tam thất có từ 3 đến 7 lá chét.
Khu vực phân bố
- Tam thất bắc là cây thuốc quý hiếm, thuộc họ Nhâm sâm, tam thất Bắc rất hiếm ở Việt Nam thường chỉ mọc tự nhiên ở các vùng núi có đọ cao trên 1.500m, cây thích hợp với khí hậu lạnh.
- Tam thất Bắc khác hoàn toàn với Tam thất nam (Cây thuốc thuộc họ gừng), giá bán Tam thất Bắc đắt hơn nhiều lần Tam thất nam.
- Tam thất bắc phân bố nhiều ở các quốc gia Đông bắc á như: Triều Tiên, Hàn Quốc và Trung Quốc
Bộ phận dùng
- Bộ phận dùng làm thuốc của cây Tam thất bắc là Củ, đây chính là kết tinh của tam thất, củ tam thất chứa rất nhiều dược chất quý hiếm tốt cho sức khỏe.
- Ngoài ra rễ,nụ,hoa và quả tam thất bắc cũng được dùng làm thuốc chữa bệnh tim mạch và huyết áp
Cây tam thất
Cách chế biến và thu hái
- Tam thất bắc thường được trồng từ 5 đến 7 năm mới cho thu hoạch, củ tam thất bắc rất cứng kể cả khi còn tươi.
- Người ta thu hái tam thất vào tháng 11 hàng năm sau khi cây đã đủ tuổi từ 5 năm trở lên, cây càng lâu càng quý hiếm
- Tam thất sẽ được cắt bỏ phần lá và thân giữ lại phần củ phơi khô làm thuốc.
- Ngoài ra trong năm người ta thu hái nụ và hoa tam thất bắc vào tháng 8 hàng năm để làm thuốc và đồ uống hàng ngày.
Thành phần hóa học
Phân tích thành phần trong tam thất bắc, các nhà khoa học phát hiện trong tam thất bắc có nhiều dưỡng chất, dược chất quý hiếm, phải kể như các acid amin, sterol, đường, các nguyên tố Fe, Ca và đặc biệt là 2 chất Saponin: Arasaponin A, Arasaponin B thường có trong Nhân Sâm.
Công dụng chữa bệnh
Tam thất từ xưa đến nay luôn là vị thuốc nam quý hiếm chữa được nhiều bệnh. Theo các tài liệu cổ: Tam thất có vị ngọt, hơi đắng, tính ôn, vào 2 kinh can và vị. Ngoài ra cây còn là một vị thuốc có tác dụng bồi bổ sức khỏe. Dưới đây liệt là một số tác dụng chính của củ tam thất bắc:
- Bảo vệ tim chống lại những tác nhân gây loạn nhịp.
- Cầm máu, tiêu máu, tiêu sưng.
- Dịch chiết rễ tam thất có tác dụng gây hưng phấn thần kinh.
- Tam thất bắc có tác dụng tăng cường miễn dịch cho cơ thể
- Tác dụng kích thích hoạt động tình dục mạnh mẽ
- Tác dụng giảm đau.
- Tác dụng chữa bệnh thấp tim.
- Chữa thống kinh (đau bụng trước kỳ kinh).
- Chữa bạch cầu cấp và mạn tính.
- Chữa bệnh băng huyết.
- Chữa Đau thắt ngực do bệnh mạch vành
- Chữa bạch cầu cấp và mạn tính
Đối tượng sử dụng
- Bệnh nhân suy giảm chức năng tim, người mắc bệnh tim mạch, bệnh mạch vành, hở van tim và các bệnh về tim.
- Phụ nữ sau khi sinh dùng tam thất bắc có tác dụng bổ máu, lại sức
- Người hoạt động trí óc sử dụng tam thất bắc có tác dụng kích thích thần kinh.
- Người bị trấn thương, tụ máu, bầm tím.
- Bệnh nhân mắc bệnh thấp tim.
- Phụ nữ bị thống kinh, băng huyết.
- Người mới ốm dậy dùng tam thất để bồi bổ sức khỏe.
- Bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu
- Người mới ốm dậy, người gầy yếu suy nhược co thể(Dùng tam thất như một vị thuốc bổ)
- Bệnh nhân suy giảm chức năng sinh lý (Dùng cho cả nam và nữ).
